Vallen bij oudere mensen is een ernstig en veel voorkomend probleem. Ongeveer één op de drie nog thuiswonende ouderen valt minstens éénmaal per jaar. Dit kan nare gevolgen hebben. Sommigen moeten na een val opgenomen worden in een zorgcentrum of ziekenhuis. Bij anderen ontstaat veel angst om opnieuw te vallen. Dit leidt tot onzekerheid bij gewone dagelijkse bezigheden. Hoe eerder u de gevaren aanpakt, hoe sneller het risico op vallen afneemt. In dit artikel vermelden we de voornaamste oorzaken, waardoor ouderen vallen.

Ons lichaam verandert met het ouder worden. We worden trager en strammer. Door lichamelijk actief te blijven, onderhouden we onze reflexen, spierkracht en coördinatie. Stilzitten of inactiviteit vergroten het risico op vallen. Zelfs een kleine misstap kan dan tot een val leiden. Het is nooit te laat om te gaan bewegen. Volgens een algemene richtlijn moeten ouderen per week minimaal drie keer een half uur aan lichaamsbeweging doen. Wandelen, fietsen, wat tuinieren zijn goed. Het gemakkelijkste is het, als u uw lichaamsbeweging laat samenvallen met dagelijkse activiteiten, zoals boodschappen doen, op bezoek gaan etc. Ook kunt u lid worden van een gym- of andere sportclub voor ouderen. Als u niet meer goed ter been bent, of zich onzeker voelt bij het lopen, kunt u bij uw zorgverzekering terecht voor hulpmiddelen. Risicoactiviteiten, zoals op een stoel gaan staan om iets hoog uit een kast te nemen, kunt u beter vermijden.

Sommige mensen worden duizelig of draaierig, wanneer ze snel opstaan of zich bukken. Ze voelen zich zo, omdat hun bloeddruk zich niet snel genoeg aanpast aan de verandering van houding en de hersenen daardoor wat minder zuurstof krijgen. Dit verschijnsel duurt maar even. Het verhoogt echter in belangrijke mate het risico op vallen. Wanner u van deze duizeligheid last heeft, laat dan de huisarts uw bloeddruk controleren.

* Slaap- en kalmeermiddelen verhogen het risico op vallen aanzienlijk. Overleg met uw huisarts of er andere mogelijkheden zijn om uw slaapproblemen te bestrijden. Dit geldt ook voor eventuele andere problemen, die u gespannen maken. Tracht, indien mogelijk, over te schakelen op lichtere middelen. Er is dan minder kans op vallen.

* Middelen voor hart- en vaatziekten en sommige pijnmedicatie kunnen het valrisico ook verhogen. Overleg met uw huisarts of uw medicatie aanpassing behoeft. 

* Alle geneesmiddelen moet u correct innemen. Vraag uw huisarts om een zo duidelijk mogelijk schema. 

* Meldt alle (ongewenste) bijverschijnselen aan uw huisarts. Overleg samen hoe ze te verhelpen.

* Breng uw huisarts op de hoogte van alle geneesmiddelen, die u inneemt. Ook van degene die u niet zijn voorgeschreven, zoals eventuele alternatieve middelen die u gebruikt. Dit is belangrijk, omdat sommige plantenbereidingen bijvoorbeeld het effect van bepaalde geneesmiddelen kunnen versterken.

Laat uw gezichtsvermogen controleren. Mensen, die minder goed zien, lopen een groter risico om te vallen. Ze merken het immers minder snel, wanneer er iets in de weg staat.

* Gebruik geen bril, die niet van u is.

* Ga bij klachten van slechtziendheid naar de opticien. Houd u zich aan zijn voorschrift.

* Indien u redelijk tot goed ter been bent, gebruik dan een aparte vertebril buiten (geen varifocus of bifocale bril).

Veel valpartijen vinden in de woning plaats. Loop de woning eens door en controleer vloeren, trappen, badkamer en dergelijke op ongelijkmatigheden. Dit kan handig met de "checklijst veiligheid thuis testen".

Onveilig schoeisel met bijvoorbeeld gladde zolen of hoge hakken verhogen het valrisico verder. Veilig schoeisel heeft een goed profiel op de zool, een lage hak, is hoog sluitend (net onder de enkel) en heeft een goed, voorgevormd voetbed. Loop bij het uit bed komen bijvoorbeeld nooit op sokken maar gebruik altijd pantoffels, die voldoen aan eerder genoemde eisen.

Bronvermelding: Dit artikel is een op bepaalde punten aangevulde samenvatting van op www.amc.nl vermelde informatie. Voor volledige informatie: 

https://www.amc.nl/web/Zorg/Patient/Afspraak-op-de-polikliniek/Polikliniek-Geriatrie-Ouderengeneeskunde/Patientenfolders/Valpreventie-bij-ouderen.-Wat-kunt-u-zelf-doen.htm