Tijdens de op 17 februari jl. gehouden algemene ledenvergadering van de Seniorenvereniging Texel gaf Dick Jongeneel, expert brandveilig leven van de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord, een presentatie. Hierbij wees hij erop, dat senioren bij brand een duidelijke risicogroep vormen. Brandpreventie is dus belangrijk en bij brand is het tijdig verlaten van de woning van levensbelang. Wanneer senioren dan minder goed in staat zich voort te bewegen, is het helemaal een "uitdaging” om op tijd uit de gevarenzone te komen. Tijdige waarschuwingen zijn dan ontzettend belangrijk. De inhoud van de lezing had een behoorlijke impact op de toehoorders. We wijden aan dit onderwerp dan ook een apart artikel.

Dick Jongeneel begon zijn uiteenzetting met te vermelden, waardoor branden veelal ontstaan. Kortsluiting in elektrische apparaten. We moeten daarbij denken aan kortsluiting bij oudere televisies in de stand-by stand en andere elektrische apparaten. Berucht is brand, die ontstaat in wasdrogers met een vervuild pluizenfilter. Verder wees hij op onachtzaamheid bij het gebruik van elektrische apparaten. Een strijkbout "even” op de strijkplank zetten, als de telefoon of de deurbel gaat. Een strijkbout ontsnapt dan vaak langer aan onze aandacht dan wenselijk is. Het zelfde geldt voor het werken met een frituurpan. Er zit uiteraard een thermostaat op een frituurpan, maar die kan weigeren en dat gebeurt vaak als je niet in de buurt bent. Bij het bereiden van vlees en andere kookwerkzaamheden bestaat het gevaar van "vlam in de pan”. Belangrijk is in dergelijke gevallen, dat u niet in paniek raakt. Dergelijke beginnende branden kunnen vaak geblust worden door middel van een blusdeken (een wollen trui voldoet in dit opzicht ook uitstekend) en anders voorzichtig het deksel op de pan doen en uiteraard de warmtebron doven en de afzuigkap uitzetten. Overbelasting is ook een vrij veel voorkomende oorzaak van brand. Dick Jongeneel wees in dit verband speciaal op aan elkaar gekoppelde stekkerblokken. Hij riep op vooral goedgekeurde kabels en stekkerblokken te gebruiken en ervoor te waken, dat er niet te veel vermogen via zo’n stekkerblok wordt afgenomen. Bij gebruik van een kabel op haspel, deze altijd volledig uitrollen!

Brand ontstaat ook vaak door brandende waxinelichtjes of kaarsen. Dick Jongeneel wees erop, dat je ook waxinelichtjes en kaarsen hebt, die op een batterijtje werken. Veel veiliger! Roken in bed of al rokend op een stoel in slaap vallen, zijn ook berucht. Mensen met een houtkachel of open haard dienen er voor te waken, dat de schoorsteen niet vervuild raakt. Vaak is het de mens zelf, die brand veroorzaakt.

Houd het filter en de afvoer van de wasdroger stofvrij en maak het filter schoon na ieder gebruik. Zet de televisie en de computer ’s nachts helemaal uit (daarmee bespaart u ook stroom). Rook niet in bed, of als u vermoeid of slaperig bent. Houd waxinelichtjes en kaarsen uit de buurt van gordijnen. Laat kaarsen niet branden, als u de kamer verlaat. Laat de schoorsteen ieder jaar vegen door een erkende schoorsteenveger.

Denk eraan dat halogeenlampen erg warm kunnen worden. Houd voldoende afstand van halogeenlampen wanneer u slingers of andere versiering ophangt. Een zelfde voorzichtigheid geldt uiteraard bij het gebruik van straal- of ventilatorkachels. Bij gebruik van een elektrische deken altijd voor het gebruik de bedrading controleren. Dergelijke dekens worden opgevouwen opgeborgen. Schade aan de bedrading is dan niet denkbeeldig. Een elektrische deken zeker ’s nachts niet aan laten staan. Vergeet niet het filter van de afzuigkap eens in de drie maanden schoon te maken of te vervangen. Door vet in het filter kan ook brand ontstaan.

Op de door Dick Jongeneel gestelde vraag: "Wie van de aanwezigen heeft één of meer rookmelders in huis” stak ongeveer de helft van de aanwezigen de hand op. Dit blijkt overeen te komen met de dekking van rookmelders op Texel. Daarna vroeg Dick Jongeneel hoeveel van de aanwezigen gekoppelde rookmelders in huis had geïnstalleerd. Daar reageerden slecht twee aanwezigen op. Ook dat blijkt ongeveer overeen te komen met de dekking van gekoppelde rookmelders. Het merendeel van de aanwezigen bleek niet van het bestaan van gekoppelde rookmelders op de hoogte te zijn. Dick Jongeneel gaf aan, dat na het ontstaan van een brand men nul tot drie minuten de tijd heeft om uit de gevarenzone te komen. De meeste slachtoffers overlijden door verstikking. Onze huidige meubels en stofferingsstoffen veroorzaken bij brand namelijk giftige dampen. Tijdige waarschuwing is dus essentieel! Wanneer rookmelders door middel van draden, of draadloos zijn gekoppeld gaan bij brand alle rookmelders gelijktijdig af. In dit verband is het ook van essentieel belang, dat u deuren gesloten houdt. Een gesloten deur houdt de rook tegen. U heeft dan meer tijd om buiten de gevarenzone te komen! Rookmelders dient u periodiek op een goede werking te controleren.

Om snel een brandende woning te kunnen verlaten, moeten er geen obstakels in de weg staan. Denk bijvoorbeeld aan vuilniszakken in de gang, of schoenen voor de deur. Eigenlijk moet het u, voordat er brand uitbreekt, al duidelijk zijn welke vluchtweg u dient te nemen. Daarbij dient u zich goed te bedenken, dat bepaalde voorzieningen het niet meer doen als de stroom is uitgevallen en dat is bij brand namelijk bijna altijd het geval. Realiseert u zich, dat trapliften, tilliften en badliften het dan niet meer doen.

Jaarlijks overlijden mensen door koolmonoxidevergiftiging. De oorzaak is meestal een slecht onderhouden gastoestel én te weinig ventilatie. Koolmonoxide is een zeer giftig gas, dat ontstaat bij onvolledige verbranding van bijvoorbeeld gas of hout. Het is een echte sluipmoordenaar. Je ruikt het niet, je proeft het niet en het wordt zeer gemakkelijk in het bloed opgenomen. Aanschaf van een koolmonoxidemeter is ten zeerste aan te bevelen. Koolmonoxidemeters zijn er ook in gekoppelde uitvoering. Dick Jongeneel drukte de aanwezigen op het hart vooral te kiezen voor goedgekeurde meters. Een CE-keur is aan te bevelen. En CE staat dan niet voor "Chinese Ellende”; goedkoop is dan vaak duurkoop!

Een kleine inventarisatie onder de aanwezigen bracht aan het licht, dat de koolmonoxidemeter op zijn zachtst gezegd nog niet erg ingeburgerd was. Dick Jongeneel gaf de aanwezigen in overweging hier toch eens goed over na te denken. 

Een goede informatieve site met betrekking tot goedgekeurde en koppelbare rookmelders en koolmonoxidemeters is volgens Dick Jongeneel www.brandwondenstichting.nl Ook vindt u hier uitgebreide informatie over de plaatsing van rookmelders en koolmonoxidemeters. Op deze site van de Nederlandse Brandwondenstichting kunt u zich ook aanmelden voor het Rookmelderteam. Dit kan ook telefonisch via 0251 – 275 590. Nadat u zich heeft aangemeld, zoekt de Nederlandsche Brandwondenstichting een vrijwilliger bij u in de buurt. Per post ontvangt u de contactgegevens van de vrijwilliger. U maakt zelf telefonisch een afspraak met de vrijwilliger voor het plaatsen van de rookmelder, of rookmelders. De vrijwilliger komt bij u langs, plaatst de rookmelder of rookmelders en neemt een aantal veiligheidsstappen met u door. Op deze manier leert u hoe u brand kunt voorkomen en wat u moet doen bij brand.

De Veiligheidsregio Noord-Holland Noord heeft als missie het stimuleren van zelfredzaamheid en burgerparticipatie. Hierbij staat het nemen van eigen verantwoordelijkheid van de burgers centraal. Dick Jongeneel erkent, dat langer zelfstandig wonen bij brand meer risico met zich mee zal brengen. Eén van de belangrijkste brandoorzaken bij zelfstandig wonende ouderen is vergeetachtigheid. Dick Jongeneel wijst ook nog op de sociale factoren, zoals alleen wonen, sociale isolatie en verzamelwoede. Al deze aspecten verhogen het risico bij brand. Het is dan ook verstandig om met uw naaste omgeving (bijvoorbeeld de buren) goede afspraken te maken. Wanneer u altijd een opgeladen telefoon bij de hand heeft, ook als u slaapt, kunt u in geval van nood altijd bellen.

De lezing van Dick Jongeneel werd ondersteund door deze Power Point Presentatie.

Dick Jongeneel gaf voor het verkrijgen van verdere informatie onder meer nog de volgende websites aan de aanwezigen door:  www.brandveiligheidthuis.nl / www.bvltool.nl / www.brandweernederland.nl / www.loketbrandveiligleven.nl